به نقل از «قدس آنلاین»

نگاهی به روزنامه حبل المتین در عصر مظفرالدین شاه/رورزنامه ای که به پیشنهاد سید جمال الدین اسدآبادی تاسیس شد

تاریخ انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۳۰۱۷۷

حمید اسدی-خبرنگار تحریریه جوان قدس:روابط ایران و هند به هزاران سال پیش باز می گردد. هرچند آن زمان نه کشوری به نام ایران وجود داشت ونه هندوستان. اما روابط بین این دو جغرافیا همیشه دارای یک پیوستگی، یک تقارن و توازن فرهنگی مستمر بوده است. به طوری که فردوسی شاعر و حماسه سرای نامدار ادب پارسی درکتاب مشهور خودش، شاهنامه به نوعی به رابطه ایران و  هند اشاره ای داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نمونه این موضوع را در بیت " من امروز در دفتر هندوان   همی بنگریدم به روشن روان  "  در اثر شاهنامه می توان دید. از دوران صفویه تا دوران قاجار روابط ایران و هند رو به فزونی بوده است. اما با غالب شدن امپراتوری بریتانیا و تحولات خاورمیانه به مرور رابطه بین هندی ها و ایرانی ها دستخوش دگرگونی هایی شد. یکی از این تحولات وجود به وجود آمدن روزنامه حبل المتین بود که همزمان در ایران و هند چاپ و در سایر نقاط مثل مصر نیز، توزیع می شد.  

روزنامه حبل المتین

این روزنامه از ۲۷ آذر ۱۲۷۲  تا ۱۸ آذر ۱۳۰۹ (( ۱۹ دسامبر ۱۸۹۳ تا ۹ دسامبر ۱۹۳۰)) شمسی به چاپ رسید. اولین شماره روزنامه حبل المتین کلکته در دهم جمادی الثانی ۱۳۱۱ ق / ۱۲۷۲ ش در شهرکلکته هند منشر شد.

مدیر این روزنامه سید جلال الدین موید الاسلام بوده است؛ در دروان مظفر الدین شاه قاجار سید جلال الدین موید الاسلام با شور و شوق بسیار به نشر و ترویج عقاید دینی و فرهنگی در کلکته هندوستان می پرداخته است، تا ارتباط فکری و معنوی به این دو کشور همچنان مستحکم و پا برجا باقی بماند.

تشریح وتوصیف عظمت و فخر ایرانیان در زمینه های مختلف اجتماعی و فرهنگی از اهدافی بود که مرحوم سید جلال الدین موید الاسلام با انتشار این روزنامه دنبال می کرد. این روزنامه خوانندگان زیادی داشت و نزدیک چهل سال توانست در خارج از کشور به نابسامانی ها و فساد های دوران قاجاریه را شرح دهد.

بنیان و ریشه عقیدتی روزنامه حبل المتین بر روشنگری و بیداری عوام از خواب غفلت و جهالت سیاسی و به تبع آن اجتماعی بوده است. مدیر این روزنامه با کمک دو شخصیت روشنفکر وآزاد اندیش زمان قاجار یعنی پرنس ملکم خان و سید جمال الدین اسد آبادی  تحول فکری و فرهنگی در جامعه ایران به وجود آورد؛ و باعث هوشیاری و آگاهی مردمان کشور های افغانستان، ایران، عراق و مصر شد. ضمن اینکه سید جمال اسد آبادی تاثیرات زیادی بر وی گذاشت، تا آنجا که به اعتقاد برخی مورخان تاسیس روزنامه حبل المتین به پیشنهاد اسد آبادی به سید جلال کاشانی بوده است.

دلایل شهرت حبل المتین

چند ویژگی باعث شد این روزنامه به تواند با سرعت به شهرت برسد. اول، توانایی و تسلط نویسنده آن بر نوشتن و درج مقالات سیاسی و انتقاد آمیز، رایگان و مجانی بودن آن، داشتن نماینده در سایر نقاط از جمله مصر و روسیه، توزیع هرهفته بین علمای نجف و سایر روشنفکران به میزان پنج هزار نسخه در ۱۰ سال از ویژگی هایی بود که باعث شد بین عوام و خواص به تواند به محبوبیت برسد. حتی چاپ آزادانه نزدیک چهل سال در خارج از کشور نیز تاثیر مهمی بر این موضوع گذاشت.

توقیف روزنامه و حبس موید الاسلام

هنگامی که اولین شماره این روزنامه در کلکته چاپ شد، در اندک زمانی نسخه های متعدد آن به دیگر نقاط رسید. همچنین زمانی که میرزا علی اصغر خان اتابک صدراعظم وقت قاجار به مندرجات روزنامه واقف و آگاه شد و دریافت این روزنامه چگونه افکار عمومی در ایران و هندوستان را از اوضاع و احوالات آشفته داخل ایران با خبر می سازد و به حکومت ایران پرخاش می کند، که چرا از روسیه وام گرفته است دستور داد تا از ورود حبل المتین جلوگیری کند.

همزمان دولت هندوستان نیز در صدد برآمد تا روزنامه را توقیف نمایند و دیگر اجازه انتشار آن را ندهد. حتی سید جلال الدین موید الاسلام مدیر این روزنامه در شهر کلکته، محبوس و زندانی کرد. همچنین در روز عاشورای حسینی که دل هرمسلمانی اندوهناک از غم عزای سید الشهدا و شهیدان کربلا می باشد در زندان نگه داشت. بعد ازآن علی محمد خان موقر الدوله، کارپرداز ایران در بمبی او را آزاد کرد و اگر تلاش های وی برای آزادی موید الااسلام نمی بود شاید مدت زمان زندانی شدن سید موید سالها طول می کشید.

از آنجایی که دولت هند این روزنامه را پر خواننده و پر مخاطب دیده بود در صدد توقیف و انتشار آن برای دومین بار درآمد و به مدت ۸ سال از انتشار حبل المتین جلوگیری کرد. سرانجام روزنامه در تیر و مرداد ماه سال ۱۳۰۳ ه. ق تحت عنوان((  بشارت)) دوباره چاپ و منتشر گردید.

 موید الاسلام به مدت ۱۰ بار توسط دولت هند و محبوس شد و هندوستان وی را مقید کرد نسبت به نوشته هایش اما ازآنجایی که سید موید الاسلام هدفی جز تنویر افکار عمومی هند و به ویژه مسلمانان آن نداشت در خلال توقیف روزنامه حبل المتین از طریق راه های دیگر همچون انتشار دو مجله به زبان انگلیسی، صاحب نظران هندی را از سیاست عالم آرای اسلام آگاه و مطلع می کرد.

همچنین سید موید الاسلام در پی اعتراض به کاوسجی قونسل ایران در بمبی نسبت به استفاده بدون مجوز از مدال و نشان رسمی دولت ایران توسط ماموران پلیس هند دستگیر و با حکم مفتی محکمه در پانزدهم ذی القعده، زندانی شد.

تقدیر صدر اعظم وقت از روزنامه حبل المتین

این روزنامه در ایران نیز طرفداران بسیاری داشت. با اینکه مدیر این روزنامه انتقاد های اساسی از حکومت ایران را انتشار می داد، میرزا علی اصغر خان امین السلطان صدر اعظم وقت، سید جلال الدین کاشانی مدیر روزنامه  حبل المتین را به لقب جلیل موید الاسلام ملقب و ممتاز گردانید تا بیش از پیش در گسترش مبانی فکری و فرهنگی مذهبی ایران و هند و سایر مسلمانان منطقه تلاش کند. حتی وحید دستگردی صاحب مجله ارمغان به عنوان قدر شناسی از زحمات و خدمات موید الاسلام در اشعار به تعریف و تمجید وی پرداخته است.

ناگفته نماند که موید الاسلام به غیر از اعتراض به مفاسد و معایب جامعه، همواره در پی تقویت و تحکیم روابط بین ایران روزگار مظفرالدین شاه و هندوستان بود. ضمن اینکه این نشریه در ترویج اندیشه مشروطه خواهی ایران تاثیرات زیادی بر این جنبش داشت. در سال ۱۳۰۸ به عمان سفر کرد و پس از ۱۸ ماه اقامت درآنجا به دلیل بیماری اش به بمبی رفت. شرایط مساعد تجارت در هندوستان باعث شد که به دوباره به کلکته برود. سید جلال الدین کاشانی ملقب به موید الااسلام مدیر این روزنامه، در ده سال آخر عمرش نابینا شد و در تاریخ ۹ آذر ۱۳۰۹ در گذشت. پس از یکسال از درگذشتش بنا به وصیتش در مشهد به خاک سپرده شد.

             

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: مدیر این روزنامه ایران و هند

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۳۰۱۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نکونام بازیکن حاشیه‌ساز استقلال را تنبیه نکرد!

سفر جلال الدین ماشاریپوف ستاره ازبکستانی استقلال به دبی سر و صدای زیادی به راه انداخت چون نه جواد نکونام و نه کادر مدیریتی باشگاه استقلال در جریان این مسافرت نبودند و پاسپورت جلال‌الدین در اختیار خودش بود و شخصاً برای سفر به امارات اقدام کرد.

چند روز قبل، این شایعه مطرح شد که جواد نکونام با بازیکن ازبکستانی استقلال برخورد کرده و احتمال دارد او را چند جلسه از حضور در تمرینات محروم کند اما فعلاً چنین اتفاقی رخ نداده است چون ماشاریپوف به ایران بازگشته و سر تمرین استقلال نیز حضور پیدا کرده است.

حالا باید ببینیم نکونام از وجود این ستاره در بازی فوق العاده حساس مقابل تراکتوربه عنوان مهره اصلی استفاده خواهد کرد یا تدابیر تاکتیکی تیمش را به گونه‌ای مشخص می‌کند که او نیمکت نشین شود؟

 

منبع:خبرورزشی